Blog Nicole Kruger | Wastechnieken

Waar was was, was geen verf

Ik zal het maar eerlijk bekennen. Mijn grootste drijfveer om een blog te schrijven over werken met was, was  helemaal niet de was zelf. Nee, ik was een beetje gefascineerd door de tjanting, zo’n prachtig traditioneel hulpmiddel vaak gebruikt bij batik, waarmee je met (warme) was lijnen kunt trekken en zelfs kunt schrijven op zijde. Ik zag mezelf daar al helemaal mee in de weer en in mijn droom was ik er nog goed in ook. De praktijk was natuurlijk wel een beetje anders, ook met een tjanting moet je gewoon even oefenen. Je moet ontdekken hoe warm de was moet zijn, hoe je het makkelijkste over de zijde beweegt. Allemaal een kwestie van uitproberen. Maar behalve de tjanting zijn er natuurlijk nog meer manieren om met was te werken. Als je verder leest, vertel ik je over de manieren die ik heb geprobeerd en je komt ook een paar leuke huis-tuin-en-keuken-tips tegen.

Hieronder de materialen even op een rijtje en dan vlug aan de slag.

• Stoffen : Pongé 8, Bourette 34, Crêpe de Chine, Katoen
• Javana textielverf zijdeschilderen (strijkfixatie) en Dupont zijdeverf (stoomfixatie).
• Koude was (Dupont Cold Wax) kwast en een burette met normograaf (flesje met spuitmondje)
• Warme was (Soy wax) kwast, tjanting (speciale tool met kleine koperen kom met een dunne tuit aan het einde waar de was uitstroomt) en allerlei spulletjes uit mijn keuken en mijn garage die goed warmte vasthouden en waar je leuke vormpjes mee kunt maken
• Wassmelter (ik heb hiervoor een 2e hands flessenwarmer voor babyvoeding gebruikt)
• Plastic, karton, schilderstape of een spanraam
• Strijkbout, strijkplank en (onbedrukt)krantenpapier

Het begin

Zoals elke keer als ik met nieuwe materialen ga werken, doe ik eerst en testrondje. Dit keer kwam mijn zus gezellig mee schilderen en we zijn op ons proeflapje (Pongé 8) allebei de soorten was uit gaan proberen. Wij hebben met een spanraam gewerkt, maar je kunt er ook voor kiezen om je zijde met wat schilderstape vast te zetten op een stuk plastic of karton. We kwamen er al snel achter dat werken met was niet zo makkelijk is omdat je echt moet ‘omdenken’. Was is een uitsparingstechniek en: waar was was, was geen verf! We raakten al snel de draad kwijt en het grappige is dat ik dat heerlijk vond, ik liet los wat het zou moeten gaan worden en was helemaal in mijn element. Mijn zus vond het wat minder en gaat de volgende keer weer voor een andere techniek. We zijn het er wel over eens dat je echt de tijd moet nemen als je met was gaat werken en ook dat het snel ‘te druk’ kan worden. Het helpt als je dan de 2e verflaag in één (donkerdere) kleur opbrengt. Ook grotere vlakken geven een mooi resultaat. Op de foto’s hieronder zie je ons proces. 

Maar goed, na deze proeflapjes weten we een beetje hoe het werken met was werkt, dus op naar ons 2e experiment. Werken op 2 totaal verschillende stoffen, een robuuste Bourette 34 en een gladde, soepele Crêpe de Chine.

Super leuk natuurlijk want ik had nog nooit met een Bourette of een Crêpe de Chine  gewerkt en nu ga ik dat doen in combinatie met was. En wat een verschil! De Crêpe de Chine neemt de kleuren echt prachtig op en je kunt er prima op werken met zowel de koude was als de warme was. De Bourette is een ander verhaal. Ik houd van het wat ruigere uiterlijk, maar dat merk je wel in de opname van de verf. De verf vloeit niet en dringt niet door aan de achterkant. Verder werkt de warme was nog wel, maar voor koude was vind ik de Bourette niet geschikt.

Zo hadden we alweer wat geprobeerd, maar ik was nog niet ‘uitgespeeld’ met de wastechniek. Aan de hand van een paar foto’s/filmpjes zal ik (kort) uitleggen wat ik nog meer gedaan heb.

Pongé 8, warme was opgebracht met kwast en tjanting en geschilderd met Javana textielverf. Met de kwast weer strepen opgebracht met warme was, laten drogen en met rode textielverf nog een laag verf aangebracht waarop ik voor het effect wat zout heb gestrooid. Laten drogen, zout eraf vegen en strijken tussen (onbedrukt) krantenpapier. Zo strijk je de was eruit en fixeer je meteen je werk (steeds even krant verwisselen). Nog even uitspoelen met warm water en glad strijken.

Ook dit is weer zo leuk om te doen. Stukje opgespannen Pongé met een kwast ingesmeerd met warme was. Als het droog is haal je het van je spanraam (of plastic) en ‘frommelt’ het in elkaar zodat er kreukels ontstaan in de was. Vervolgens span je het weer op en verf je met een oude kwast (of bolletje watten) de verf goed in de waskreukels. Nadat de verf gedroogd is, breng je een tweede waslaag in een patroon aan en een tweede verflaag. Strijken, spoelen, strijken, klaar.

Tja, en als je nu echt super snel iets leuks wilt maken, dan is dit een aanrader.

Pongé 8, warme was opgebracht met een omgebogen vork en een rondje gemaakt van een koekjesvormpje (rvs) dat je met een pincet in de warme was doopt. Wel even zorgen dat de vork en het koekjesvormpje goed de temperatuur van de was aan kunnen nemen zodat de was niet te snel afkoelt. Na het verven met Javana textielverf het proces nog een keer herhalen. En natuurlijk weer strijken, spoelen en strijken.

Leuk toch, al die voorbeeldjes, met warme was en koude was? Maar wat zijn nu de voor- en nadelen.

Warme was (Soy Wax) heeft veel tijd nodig om op de te warmen. Er zijn speciale wassmelters te koop, maar omdat ik het eerst eens uit wilde proberen, heb ik gebruik gemaakt van een 2e hands flessenwarmer (babyvoeding). Werkt voor huis, tuin en keukengebruik prima. Wil je echt groter werken, dan is een wassmelter aan te raden. Je kunt dan ook een tjap (stempel) gebruiken. Het fijne van warme was is dat je bijna meteen kunt gaan schilderen omdat de was snel droogt/stolt. Ik was bang dat ik het moeilijk zou vinden om te weten of de was niet te koud of te warm zou zijn, maar met een beetje oefenen krijg je daar snel handigheid in. Met de tjanting kun je super makkelijk lijnen trekken. Omdat je niet hoeft te knijpen en sturen tegelijk, is dat zeker voor mensen met weinig kracht in hun handen (zoals ik) een enorm voordeel. Voor grote vlakken werk je het beste met een brede kwast omdat je maar een beperkt stukje zijde tegelijk kunt bewerken voordat de was op de kwast is afgekoeld. Je kunt je werk niet föhnen als je met warme was werkt. Wij vonden het super leuk om met koekjesvormpjes en de omgebogen vork aan de slag te gaan.

Het grote voordeel van koude was (Dupont Cold Wax) is natuurlijk dat je het direct met een kwast uit het potje, of voor de lijnen met een spuitflesje of tjanting, op de zijde kunt gebruiken. Daarna moet je echt geduld hebben. De was droogt erg langzaam en als je gaat föhnen, loopt de was ‘onderhuids’ uit waardoor je vlakken of lijnen vervagen. Maar als je die tijd hebt, werkt het super. Met koude was in een spuitflesje hoef je niet te knijpen waardoor je makkelijk vloeiende lijnen kunt trekken en ook kunt schrijven op de stof. Met een (schuim)kwast maak je met de koude was makkelijk grote vlakken.

Hoewel ik overal lees dat je ook goed met was en sjablonen kunt werken zijn onze tests met een sjabloon en warme/koude was niet gelukt. 

Je kunt zowel de warme was als de koude was met warm water uitspoelen, maar je moet toch je verf fixeren. Als je met de Javana textielverf werkt, fixeer je de verf en strijk je de was in een moeite uit je stof. Toch kon ik het niet laten om een proefje te doen met de warme en koude was in combinatie met de Dupont zijdeverf stoomfixatie. De Zebra is met koude was op een Pongé 8 en de bloemen met warme was op de Crêpe de Chine.

Conclusie

Werken met was is echt super leuk om te doen, maar je moet er wel de tijd voor nemen. Je kunt zowel zijdeverf strijkfixatie als stoomfixatie gebruiken en het is echt de moeite waard om op verschillende soorten zijde te werken, maar ik zou wel voor een dunnere variant gaan. Een dunne gladde Pongé, werkt heel anders dan de soepele Crêpe de Chine . Andere mogelijkheden zijn katoenen batist, chiffon of crêpe satin 17. Het is fijn dat je je materialen makkelijk kunt schoonmaken met warm water. Ik kan eigenlijk geen voorkeur uitspreken voor de warme was (soy wax) of de koude was. Voor mij zal het afhangen van wat ik ermee zal gaan maken en hoeveel tijd ik heb, maar ik ben wel benieuwd naar jouw ervaringen....

Oh ja, en wat maakte ik ervan? Super leuke ‘gepimpte’ bloempotjes die je kunt zien op facebook in de serie: Zijdeschilderen Super leuk, 25+ DIY’s en natuurlijk een paar kaarten van een proeflapje.

Wil je meer weten. Bij Zijdewinkel.nl  staat op de online Zijdar Society een hele duidelijke uitleg met video over werken met koude was.